“Ken je dat verhaal van den Doodendraad niet?”

Het is enkele jaren geleden dat ons moeke (Lutgart van Julia) mij die vraag met een vleugje verontwaardiging stelde. Ik voelde me een klein beetje gegeneerd want aan de reactie af te leiden was dit een stevig gat in mijn familiale geschiedenis. Sindsdien ben ik diegene die die vraag met dezelfde verontwaardiging stelt. En niet alleen aan familieleden. Gemene deler voor zowel moeder, dochter als destijds grootmoeder: vochtige ogen. Want in dit kleine verhaal zit zoveel emotie, drama en ongeloof dat je er moeilijk stoïcijns bij kan blijven.

Het Klein Seminarie. Voor 100’en jongens uit Hoogstraten en omgeving een plek boordevol schoolherinneringen, de ene al dramatischer dan de andere. Zo ook voor de broertjes Desmedt. René, Gust en Raf liepen er samen school toen de Groote Oorlog uitbrak.

Omdat smokkelaars, verzetsstrijders en vrijwilligers voor het Belgische leger nog steeds betrekkelijk vlot hun weg vonden naar onze noorderburen besloot de Duitse bezetter in 1915 om de grens met Nederland fysiek hermetisch af te sluiten. Met een prikkeldraad van Knokke tot Aken en een behoorlijke lading elektrische stroom. En om ettelijke kilometers prikkeldraad uit te sparen – de feitelijke landsgrens kronkelt er immers op los  -, kozen ze er uit gemakzucht voor om den draad ‘rechtdoor’ te trekken. Een beslissing met dramatische gevolgen voor de familie Desmedt. Hoogstraten en het dorpscentrum van Minderhout werden zo immers afgesloten van Meer, Meerle en ’t Heike. René, Gust en Raf konden niet meer naar huis. In de jaren die volgden konden de jongens terecht bij de familie Hofkens in Hoogstraten, maar vader, moeder en de jongere broertjes en zusjes zagen ze al die tijd niet.

Toen de oorlog vier jaar later eindelijk voorbij was, trokken beide helften van de familie met een bang hartje richting den Doodendraad. Dat kleine Julia’tje van 3 was ineens een flink meisje van 6. Maar de grootste verrassing was toch dat kleinste broertje Jan niet langer het kleinste broertje was! Midden in die onzekere jaren was nog een ventje geboren dat de broers nog niet gezien hadden! Pas aan den Doodendraad maakten ze kennis met hun jongste broertje Albert. De familie werd eindelijk herenigd.

Caroline Daemen (van Lutgart van ‘grootmoe’ Julia)